1952-56 yılları arasında Ankara'da şairliğe ve yazarlığa özenen bir grup liseli genç (Teoman Civelek, Ülkü Arman, Ümran Kıratlı, Bekir Çiftçi) tarafından çıkarılan Mavi dergisi ile daha sonra Maviciler adını alacak olan grubun ilk adımını atmışlardır. Bir süre sonra dergiye Attila İlhan, Ahmet Oktay ve Yılmaz Gruda gibi isimlerin katılmasıyla birlikte derginin vizyonu tamamen değişir.
Teoman Civelek'in yazmış olduğu derginin beyannamesi niteliğindeki yazıda, mavi rengini hürriyetin ve barışın rengi olarak tanımlar; bu nedenle derginin fikir ve sanatı bir zümrenin kavga bayrağı olarak kullanmayacağı yönündeki tarafsız, barışçı ve memleketi kucaklayan Anadolucu söylemi dikkat çeker. Mavi dergisinin bu hoşgörülü çizgisi Attila İlhan'ın dergiye katılması ile bozulur. Attila İlhan'ın yayımlamış olduğu sosyal realizmi savunan "Sosyal Realizmin Münasebetleri yahut Başlangıç" adlı (1954) yazısıyla birlikte dergi, toplumsal bir çizgiye geçmiş ve kavgacı bir üslup kullanmaya başlamıştır. Bu yazıda İlhan, edebiyatın halen eski-yeni olarak bölündüğünü ifade eder. Eskiler'in gelenekçi çizgilerini sürdürdüklerini ifade ederken Batılı olmak isteyen Yeniciler ise kendi içinde farklı gruplara bölünmüşlerdir. İlhan'a göre; Garipçiler, Batı estetiğini metot olarak değil şekil olarak kavramaya çalışmışlar ve bu nedenle taklitçi olmaktan kurtulamamışlardır. Garip hareketini; yanlış anlaşılmış, yanlış adapte edilmiş bir sürrealizm hareketi olarak görmüş ve onları mizah kavramında takılıp kalan, şiirde imgeden yoksun bir grup olarak görmüştür.
Attila İlhan'ın katılmasıyla birlikte edebiyat tarihinde yerini alacak öneme sahip olan bu dergi; Garipçiler, Behçet Necatigil, Oktay Akbal, Cahit Külebi gibi isimleri eleştirmeye başlamıştır. (Maviciler, Garipçilere tepki olarak ortaya çıkar.)
Attila İlhan dergide yayımladığı "Sosyal Estetik Bir Platform Lüzumu" adlı yazısında, sosyal realist bir hareket programı belirlenmesi gerektiğini savunur. Sosyal realistlerin milletin refahı için ülkenin, milletin, edebiyatın ve sanatın durumunu tespit edip, uygun bir programın hazırlanıp, aşama aşama uygulanmasını savunur.
Attila İlhan, Ferit Edgü, Orhan Duru gibi önemli simlerin başta olmak üzere katıldığı Maviciler hareketi, şairane bir üslubu benimsemiştir. Garipçiler'in imgeyi kullanmamasına ve şairane bir üsluptan uzak olmalarına karşı çıkmışlardır. Maviciler'e göre, şiirdeki anlam açık olmamalıdır. Anlam kapalılığı şiiri, şiir yapan özelliklerden biridir. Şiirde kullanılan dilde; benzetmelere yer verilmeli, derinlik olmalıdır. Maviciler grubu şiirin konusunun Anadolu'ya yönelmesi gerektiğini savunur.
(Mavi dergisinin ilk 25 sayısı çıktığı dönemde sahibi Teoman Civelek'tir. 25'inci sayıdan sonra ise Özdemir Nutku derginin başına geçmiştir.)
Maviciler, edebiyatta etkin olduğu dönemde Garipçiler ve Hisarcılar'la edebiyatın nasıl olması gerektiği konusunda tartışmalara girmişlerdir.
Maviciler:
- Attila İlhan
- Ferit Edgü
- Orhan Duru
- Ahmet Oktay
- Yılmaz Gruda
- Özdemir Nutku
- Tahsin Yücel
- Demir Özlü
- Demirtaş Ceyhun
Yorumlar
Yorum Gönder