Milli Edebiyat topluluğunun tanınmış romancılarından olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu, ilk olarak 1909'da Fecr-i Âtî topluluğuna katılmıştır. Bu topluluğun içinde olduğu süreçte 'sanat için sanat' anlayışını benimseyen Yakup Kadri, bu dönemde patlak veren Balkan Savaşları ve hemen ardından gelen I.Dünya Savaşı'nın toplumu derinden etkileyen yönünü görmesi üzerine bu anlayışın yeterli olmadığını görmüş ve Milli Edebiyat topluluğuna katılmıştır.
Yakup Kadri'nin eserlerinde topluma yönelişi hemen olmamıştır. Yazarın alışkanlıkları, bireysel olarak hoşlandığı konular onun topluma hemen yönelmesine izin vermemiştir. Bir dönem nev-yunanilik akımının içinde olmayı düşünmüş ama 1916'dan itibaren toplumsal konularla ilgili milli temalar içeren eserler yazmıştır.
Yakup Kadri'nin eserleri onun sağlam gözlemciliğinin bir ürünüdür. Realist bir duruşla yazdığı eserlerinde çevreyi iyi bir şekilde gözlemlemesi ve bunu başarılı bir şekilde aktarması, karakterleri başarılı bir şekilde oluşturması onu tekniği sağlam bir romancı yapmıştır. Sağlam bir teknikle yazdığı romanlarında fikir ön plandadır ve aşk, ikinci planda kalmıştır.
Yakup Kadri'nin edebiyat dünyasına girişi arkadaşı Şehabettin Süleyman'ın desteği ile birlikte Fecr-i Âtî'ye girişi ile başlar. İlk eseri Nirvan'a adlı tiyatro ile edebiyat dünyasına girmiştir.
Milli Edebiyat topluluğunun roman ayağında başarılı eserler vermiş olan Yakup Kadri'nin romanlarının başlıca temaları Türk toplumunun sosyal hayatı, Tanzimat'tan itibaren Cumhuriyet'e olan süreçte toplumsal yapı, tekkelerin bozulması gibi toplumu ilgilendiren konulara yönelmiştir. (Kiralık Konak, Sodom ve Gomore, Hüküm Gecesi, Yaban(Milli Mücadeleyi konu alır.), Ankara, Panorama vb.) Yakup Kadri'nin romanlarında nehir roman (işlenen dönem olarak birbirinin devamı olma) özelliği görülür. Yazarın Bir Serencâm adlı hikaye kitabı hariç tüm hikayeleri toplumsal konular ele alınmıştır.
1916-1919 yılları arasında tüberküloz tedavisi için İsviçre'de bulunan yazar, Milli Mücadele sürecinde destekleyici yazılar yazmıştır. Bu dönemde Milli Mücadele'yi (1920) yakından görmek için çağrılan yazarlar arasında olan Yakup Kadri, bu geziden dönüşü sonrasında ilk romanı olan Kiralık Konağı yazmıştır. Yazarın bu eseri Tanzimat'tan başlayarak I.Dünya Savaşı'nın sonuna kadar olan süreci ve bu süreçte yaşamış olan üç neslin düşünce yapısını, yaşayış şeklini ele alır.
Yakup Kadri eserlerinin bazılarında mistisizme yönelmiştir. Yazarın 1919 yılında yazmış olduğu Erenlerin Bağından adlı eseri ve Bektaşi tekkelerindeki yaşayış tarzını anlatan Nur Baba adlı romanında mistik unsurlar vardır. Romanlarının yanı sıra mensur şiir türünde yazdığı eserlerinde tasavvufi konular ele alınmıştır. Yunus Emre Fuzuli gibi tasavvuf şairlerinden ve batılı filozoflardan etkilenmiştir.
Şehabettin Süleyman ile birlikte Ümid adlı bir dergi çıkaran Yakup Kadri, eserlerini (makale, hikaye vb.) Servet-i Fünûn, Yeni Mecmua, Peyam, Dergah Çığır, Türk Yurdu, Varlık gibi dergi ve gazetelerde yayımlamıştır. Kadro dergisinin sahibi olan yazar, son olarak Anadolu Ajansı'nda yönetim kurulu başkanlığı yapmıştır.
Eserleri;
- Erenlerin Bağından (Mensur Şiir)
- Okun Ucundan (Mensur Şiir)
- Bir Sürgün (Roman) (Nehir roman türünde yazdığı eserlerin ilki)
- Hep O Şarkı (Roman)
- Kiralık Konak (Roman)
- Sodom ve Gomore (Roman)
- Nur Baba (Roman)
- Hüküm Gecesi (Roman)
- Yaban (Roman)(1942 yılında CHP roman ödülünde ikincilik kazanmıştır. Eser aydın-köylü çatışması üzerine kurulmuş, Milli Mücadele dönemini konu almaktadır.)
- Ankara (Roman)
- Panorama I-II (Roman)
- Bir Serencam (Hikaye)
- Rahmet (Hikaye)
- Milli Savaş Hikayeleri (Hikaye)
- İzmir'den Bursa'ya (Hikaye)
- Nirvana (Tiyatro)
- Veda (Tiyatro)
- Sağanak (Tiyatro)
- Mağara (Tiyatro)
- Alp Dağlarından ve Miss Chalfrin'in Albümü (Deneme)
- Anamın Kitabı (Anı)
- Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (Anı)
- Vatan Yolunda (Anı)
- Politikada 45 Yıl (Anı)
- Zoraki Diplomat (Anı)
- Yakup Kadri'nin Ahmet Haşim'i (Monografi)
- Atatürk (Monografi)
- Kadınlık ve Kadınlarımız (Nesir)
- Seçme Yazılar (Nesir)
Yorumlar
Yorum Gönder