Türk Edebiyatında İbnürrefik Ahmed Nuri Sekizinci (1866-1935)


           Milli edebiyat dönemi sanatçılarından olan İbnürrefik Ahmed, tiyatro ile uğraşmıştır. Dönemin ünlü komedi sanatçılarından biri olmasının yanı sıra 1908'de aktör olarak (Vatan yahut Silistre'de Miralay Sıtkı Bey rolü vb.) sahneye çıkan yazar, Dârülbedâyi'nin yönetim kurulunda yer almıştır. Ayrıca Ankara Halkevi Sahnesi'nde  rejisörlük yapmıştır. Tiyatroculuğu Dârülbedâyi ve Halkevi Sahnesi'nde çalıştığı dönem olmak üzere ikiye ayrılabilir.

            Reşat Nuri, Münif Fehim ile birlikte Kelebek adlı mizah dergisini çıkaran İbnürrefik Ahmed, Fransız tiyatrosundan adaptasyonlar yapmıştır ve tiyatrolarında Fransız komedilerinin tesiri vardır. Yazdığı eserlerin büyük bir çoğunluğu Fransız tiyatrosundan uyarladığı vodvil ve komedi tarzı oyunlardır. Bu uyarlamaları İbnürrefik Ahmed, millileştirmeyi amaç edinmiştir. 

       İlk tiyatrosu olan Çoban Kızı'nın beğeni toplaması üzerine tiyatroyu bir meslek olarak benimsemiştir. En sevdiği oyunlarından bir olan Sekizinci'yi daha sonra soyadı olarak kullanmıştır. Yazarın tiyatrolarının dili canlı, konuşma diline uygun ve tekniği başarılıdır.

            İbnürrefik Ahmed Nuri Sekizinci'nin tiyatrolarının temel konusu kadın-erkek ilişkileri ve aile unsurudur. Kadın-erkek ilişkileri, aile, evlilik, boşanma, bürokrasi (Banka Müdürü, Çürük Merdiven, Şer'iye Mahkemesinde vb.), batılılaşma gibi konuları tiyatrolarında ele alır. Eserlerinde absürt unsurlara yer vererek güldürmeyi amaç edinmiştir.  

               Yazar Tiyatrolarını en çok İnci, Ümid ve Resimli Ay'da yayımlamıştır. Bunun dışında Resimli Roman Mecmuası, Kalem dergisi gibi farklı yayın organlarında da eserlerini yayımlamıştır.  

           Eserleri:
  • Gücü Gücü Yetene (Tiyatro)
  • Kadın Tertibi (Tiyatro)
  • Fırsat Yoksulu (Tiyatro)
  • Kısmet Değilmiş (Tiyatro)
  • Hisse-i Şaiya (Tiyatro, Adapte)
  • Sekizinci (Adapte Tiyatro)
  • Ceza Kanunu (Adapte Tiyatro)
  • Şair (Tiyatro)
  • Hoşkadem Gebe (Tiyatro)
  • Tecdîd-i Nikah (Tiyatro)
  • Dengi Dengine (Tiyatro)
  • Sivri Sinekler (Tiyatro)
  • Asrî Hülyalar (Tiyatro)
  • Çürük Merdiven (Tiyatro)
  • Sınıf Arkadaşı (Tiyatro)
  • Nakış (Tiyatro)
  • Şer'iye Mahkemesinde (Tiyatro)
  • Himmet'in Oğlu (Tiyatro)
  • Son Altes (Tiyatro)
  • Belkıs (Tiyatro)

Yorumlar